Boyabat

Boyabat, Sinop vilayetine bağlı, Batı Karadeniz bölgesinde olan bir ilçedir. Doğusunda Durağan, güneyinde Vezirköprü, Saraydüzü ve Kargı, batısında Taşköprü, Hanönü, kuzeyinde Ayancık. Erfelek, Sinop ve Gerze yer almıştır. Yüz ölçümü 500 kilometrekaredir. Nüfusu 2000 sayımına göre ilçe merkezi 25.290 köyleri 29.140 dir. Toplam nüfus 54.430 dur. Boyabat ilçesinin toplam 106 köyü, ilçe merkezinde 7 adet mahalle mevcuddur. Son 10 yıl içinde Boyabat'ın çehresi muazzam şekilde değişmiş şehirleşme çevredeki Daylı, Çorak, Karacaören köyleriyle adeta birleşmiş bulunmakdadır. Sanayi bakımından ilçemizde mevcud 30 adet tuğla ve kiremit, cam mozaik, çivi, çeltik ve parke fabrikası bulunmakdadır. Boyabat eskiden bir kale kasabası idi. Evler kale içerisinde bulunurdu. Boyabat kasabası 1925 yılı sonbaharında yanmış kasabada hiç bir ticarethane kalmamıştır. Boyabatın içinden Gazidere çayı geçer ve 4 km. sonra Gökırmağa dökülür. Boyabat toprak alanı içinde bulunan en yüksek tepeler: Elekdağı Dikmentepe 1538 m. Eynekdağı 1412 m. Bekiröldüğü 1583 m. Göktepe 1557 metredir. Boyabat'ın denizden yüksekliği 310 m. dir. Umumi arazinin %30'u ekili arazi %35'i ormanla kaplıdır.

Gökçeağaçsakızı Köyünde Boyabat topraklarına giren Gökırmak en büyük akarsuyudur. Gökırmak Durağan sınırına kadar 24 köyün arazisini sular. Ayrıca Kızılırmak da Boyabat'ın doğu sınırını çizer. Boyabat'ın içinden geçen Gazidere Çayı Alibeyli köyü önünde gökırmağa katılır. Elekdağ ormanları Göktepe, Bürnük ve Karageriş Ormanları Boyabatın önemli Ormanlarıdandır. İlçe karadeniz bölgesinde olsada Orta Anadolu iklimine sahiptir. Boyabat arazisinde pirinç hububat pancar sebzeler ve meyveler yetişir. Şehir Merkezinde kereste biçme atölyeleri çeltik fabrikaları, un değirmenleri, Kiremit ve tuğla fabrikaları vardır. Boyabat kelimesi Boyova kelimesinden gelir. Sonraları bu kelime boy abad şeklinde yazılmaya başlanmıştır. Abad bayındır ve ekili arazi manasınadır. Boy ise uzun manasında kullanılmıştır. Böyle olunca boyabad kelimesinin kısa karşılığı uzun ovadır. Boyabat ve köyleri elverişsiz koşullar yüzünden dışarıya en fazla göç veren yörelerdendir.

Boyabat'ın Tarihçesi:
Boyabat M.Ö. 600 yıllarında kurulduğu sanılmaktadır. ilçenin en eski adı "Germanikopolis'tir ve ilk kuranların Gaşkalar olduğu tahmin edilmektedir. Tarih devletlerinde Boyabat önce Gasgasların idaresinde kalmıştır. Sonraları sırasıyla, Hititler Paflagonyalılar idaresinde kalmıştır. Bugünkü kale ilk önce Paflagonyalılar (MÖ 110-700) devrinde inşa edilmiştir. Kalenin bugünkü yapısı eski yapı üzerindedir ve türk islam osmanlı devri mimari özelliğini taşır. Boyabat'a sonraları iskitler, Lityalılar, Iranlılar, Pontusler, Romalılar, Bizanslılar hakim olmuştur. Boyabat yöresi Danişment Hükümdarı Gümüş Tegin tarafından Bizanslılardan alınarak Müslüman Türklerin idaresine 1100 senesinden sonra geçmiştir. Selçuklular dan sonra bir ara Boyabat 1402 senesine kadar 10 sene Osmanlı idaresinde kalmış, bu süre zarfında Cumaköy ve yazıköy'de iki cami inşa edilmiştir. Boyabat'ın içinde bulunan Büyük camininde bu cümleden olduğu söylenir.

1402 Ankara savaşından sonra ise tekrar idarenin Candaroğulları'na geçtiğini görüyoruz. Bu idare Fatih zamanına kadar devam etmiştir. 1461 senesinde Fatih Sultan Mehmet tarafından Candar- oğulları idaresi tamamen son bulunca Boyabat kesin olarak Osmanlıların eline geçti. Fatih Sultan Mehmet Trabzon seferine giderken Boyabat'dan geçmiş, Dördüncü Murat'da Bağdat seferinde Boyabat yolunu takip etmiştir. Boyabat 462 sene Osmanlıların idaresinde kalmıştır. Ilçe Osmanlı zamanında Kastamonu sancağına bağlı bir kadılıktır. Tanzimat devrinde nahiyeye çevrilmiş, 1868 yılında ise kaza olmuştur. Boyabat'ın şeyh mahellesindeki Akmescit, kasabasının ortasında Aşağı cami veya diğer ismi büyük cami, Cumaköyü Camii. Yazıköyü camii ve kaya camii tarihi camilerdir. Kemaldede camii, yenimahalle camii, bülbülderesi camii, Kargı tepesi camii ve erenlik camileri de tarihi camilerdir. Kasabanın kuzeyinde Alibeyli köyü yolu üzerinde bulunan aşıklı tekke, dayılı köyündeki daylı tekkesi, Dodurgalı türbesi Bahşaşlı köyü tekkesi Boyabat'ın belli başlı tekke ve türbeleridir.

BOYABAT KALESİ: M.Ö. 600'lü yıllarda yapılmıştır. Sonraki dönemlerde onarımlarla bugüne kadar gelmiş görkemli bir yapıdır. İl merkezinin batısında bir tarafı Gazidere Çayı, diğer tarafı şehir ile birleşir. Sur kapısından girildiğinde iç kaleye ulaşılır. İç kalenin batısında sarp kayalık, girilmesi imkansız bir doğal kesitlik bulunur. İç kaleden su almak için Gazideresi Çayı'na bir yol bulunmaktadır. Halk bu kaya tünele "cirabazan" demektedir. Tünelde toplam 252 basamak bulunur.

Bir asırdan fazla mazisi olan Tarihi Boyabat panayırı her yıl ekim ayının üçüncü çarşamba günü başlayıp 1 hafta devam etmektedir. Panayır Boyabat ve çevresi için apayrı bir anlam taşımaktadır. Yıllar önce ulaşım zorlukları yaşandığı günlerde, Boyabat'ın dağ köylerinden vatandaşlar 1 hafta veya 10 gün öncesinden Boyabat'a gelmeye başlar.Panayır'ın bitimine kadar ilçede kalırlardı. Genelde eş dost,hısım akrabaların evlerinde ikame ederlerdi. Vatandaşlar en az 6-7 aylık ihtiyaçlarını görüp köylerine dönerlerdi. At yarışları yapılır, hayvan pazarında gösterişli hayvanla süslenerek alınlarına nazar boncuğu takılarak davul zurna eşliğinde meydanda maşallah yürüyüşleri yaptırılır, güreşler tutulurdu. Çoluk çocuk ,genç ihtiyar herkesde bir telaş.Satıcılar, lunaparçılar, hayvan sirk çadırları,görmek mümkündür. Şehir merkezinde de ayrı bir canlılık göze çarpar.Sabahın erken saatlerinde,çarşıda kebap satıcılarını görebilirsiniz. Kebaplar sırık kebabı olup civar köylerde pişirilip satışa sunulur. Panayır aynı zamanda belediye teşkilatı içinde ayrı bir gelir kaynağıdır. Panayırın son günü en anlamlı günüdür.Tarihi ata sporumuz yağlı pehlivan güreşlerimizin tertip edildiği gündür. Güreşler genellikle Boyabat kalesinin arka kısmında bulunan Kale bağı mevkii er meydanı denilen yerde yapılır. Güreş, sabahın erken saatlerinde 4 davul 4 zurnacının eşliğinde,güreşe iştirak edecek pehlivanlar kispetlerini giyerek kalabalık grup ve vatandaşların eşliğinde şehir turu atıp yürüyerek er meydanına hareketi ile başlar. Baş pehlivana ise çesitli hediyeler verilir.

Boyabat 1925 yili

Boyabat’ta ahşap evler ve konaklar diğer tarihi yapılarla birlikte şehrin kültürel kimliğinin korunması yaşatılması adına önemli bir öğe olarak göze çarpmaktadır. Geleneksel Türk Evi ve yakın dönem Osmanlı Mimari örneklerinin yoğun olarak bulunduğu ilçede, yörenin coğrafi yapısına uygun olarak yapım tekniği ve tasarımlarında oldukça zengin bir çeşitlilik görülmektedir.
Evlerin en önemli özellikleri arasında; her yapıda ahşap malzemelerin ağırlıklı olarak kullanılması ve çok sayıda pencere ile farklı mimari tasarım ve estetik anlayışının hayata geçirilmiş olmasıdır. Evler genelde zemin kat üzeri iki kat olmak üzere toplam üç katlıdır. Karma sistemde inşa edilen evlerin zemin katlarında; ahşap hatıllı, taş duvarlı, kagir yığma sistem, üst katlarında ise ahşap taşıyıcılı, kagir dolgulu ya da dolgusuz sistem kullanılmıştır. Bu yapılar daha çok Kent merkezinde ve merkeze yakın köylerde bulunmaktadır. Osmanlı Mimarisinin en güzel örneklerini teşkil eder. Boyabat kent merkezi içerisinde 260 adet geleneksel Osmanlı Türk Evi bulunmaktadır. Kültü Bakanlığı tarafından, 1987 yılında korumaya alınarak sit alanı oluşturulmuştur.

Boyabat Kent Meydanı: 2016 yılında ihalesi yapılarak inşaatına başlanılan “Boyabat Kent Meydanı Projesi” Mayıs 2022 yılında tamamlanmıştır. Yapımı 16 milyon Türk Lirasına malolurken kamulaştırma bedeli olark Belediye 30 milyon Lira ödemiştir. İçerisine Boyabat İlçe Kaymakamlığı ve kurumlalrı, Boyabat Belediyesi ve kurumları yanısıra birçok resmi devlet dairesi de bu binaya taşınarak yeni mekanından hizmet vermeye başlamıştır.

Kemaldede Camii: 1700'lü yıllarda yapıldığı tahmin edilen Kemaldede Camii doğal nedenlerden ötürü yıkılınca 1973 yılında yerine betonarme bir cami yapılmıştı. 2018 yılında gerçekleştirilen ihale ile betonarme cami yıkılmış aslına uygun olarak yeniden inşa edilerek 2021 yılında tekrar ibadete açılmıştır.

Büyük Camii: Yine Boyabat’ta bulunan tarihi Beyazıt Camii diğer adıyla Büyük Camii 2015 yılında hemen hemen tamamen yıkılarak restorasyon çalışmaları başlamış, nihayet 2017 yılı aralık ayı itibarıyla bitirilmiştir. Ahşap yapısı tamamen yenilenmiş yeni yüzü ile bir cuma günü tekrar ibadete açılmıştır.

Yeni Boyabat Valiligi ve Kaymakamligi

Güncellendi: 26.02.2024